در اولین برنامه سفید ویژه معماری مطرح شد

در اولین برنامه سفید ویژه معماری مطرح شد

متاسفانه برخی فرق نمایشگاه و نیایشگاه را نمی فهمند

بالاخره چند ماه تعطیلی برنامه سفید ویژه معماری سرآمد؛ و این برنامه که در مدت زمانی که روی آنتن بود توانسته بود بحث های تئوریک و نظری معماری را به میان مردم آورد، دوره جدیدش را آغاز کرد. دوره ای که امیدواریم به پرحاصلی دوره گذشته برنامه باشد...

اولین برنامه سفید ویژه معماری در دوره جدیدش شب آخرین شنبه آذر ماه مصادف با میلاد فرخنده نبی اکرم(ص) Ùˆ میلاد باسعادت امام جعفر صادق(ع) روی آنتن رفت. کارشناس معماری این برنامه نیز به سیاق گذشته دکتر امیر محمدخانی بود؛ Ú©Ù‡ رودرروی مهمان برنامه مهندس عبدالحمید نقره کار نشسته Ùˆ قرار بود بحث محوری این برنامه درباره معماری اسلامی Ùˆ ایرانی را به سامان برسانند.  

سعید اسلام زاده، مجری برنامه در لحظات آغازین برنامه مهمان این هفته را چنین معرفی کرد: معمار کهنه کار، نویسنده کتاب هایی در حوزه معماری چون درآمدی بر هویت اسلامی در معماری و شهرسازی؛ حکمت اسلامی درمعماری و شهرسازی؛ و همچنین عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت؛ و نیز مدیر قطب علمی معماری اسلامی. مهندس نقره کار سخنانش را چنین آغاز کرد: خوشحالم که در این شب میلاد میلادهای عظیم و جهانی در خدمت تان قرار است درباره معماری اسلامی و ایرانی سخن گوییم. وی در پاسخ دکتر محمدخانی که از ریشه و مبدا شروع دشواری های معماری امروز می پرسید، چنین پاسخ داد: من به این فرمایش امام خیلی اعتقاد دارم که اگر دانشگاه ها اصلاح شوند، کشور به زودی ساخته خواهد شد. مشکل ما طبیعتا از سرفصل ها و برنامه های دروس دانشگاهی ریشه می گیرد؛ که بیشتر این سرفصل ها و برنامه ها تقلیدی از دروس و فرهنگ غربی است. این حوزه با این که مثل بحث اقتصاد مقاومتی بحث مهمی است، اما متاسفانه هنوز جدی گرفته نشده است. وی چنین ادامه داد: اگر بخواهم رویکرد فرهنگ اسلامی ایرانی را در حوزه هنر و حوزه معماری و شهرسازی وارد کنیم، باید اول بکوشیم تعریفی جامع و مانع در این مورد داشته باشیم که گفتمانی مثبت را در دانشگاه به وجود آورد. در واژه شناسی کلمه معماری در لاتین به ترکیب رئیس سازنده ها می رسیم و در لغت فارسی نیز به بزرگ بنایان. هر دو این ترکیب های واژگانی به نوعی به علت فاعلی معماری اشاره می کنند. ولی در قران ریشه معماری به عمران و آبادانی می رسد و معمار یعنی بسیار آباد کننده. توجه باید کرد که قرآن به علت غایی و نتیجه کار اشاره می کند. این تفاوت نگاه ها را در یک موضوع واحد می رساند. اما متاسفانه امروز خود معمار بیشتر از آبادانی و عمران یا به دنبال شهرت طلبی و خودنمایی است و یا در پی اصالت دادن به خود نما و به اصطلاح فرمالیسم؛ که با چنین نگاهی معمار چیزی می شود همچون بت ساز. نمونه این جور بناها را در تهران امروز زیاد می بینیم؛ ساختمان هیولا مانندی که نه تنها محیط زندگی را آباد نمی کنند، که حتی به بحران هایی چون محیط زیست نیز دامن می زنند. مهندس نقره کار در ادامه معماری را از دید اسلامی چنین تعریف کرد: بازآفرینی حکیمانه و عادلانه فضا و محیط زیست انسان متناسب با نیازهای مادی و بستر ساز نیازهای روحی انسان...

در ادامه برنامه، پس از نمایش تصاویری از مسجد حضرت رسول که مهندس نقره کار معمار آن است، امیر محمدخانی از استاد نقره کار درباره تعابیری چون معماری انسانی و ضد انسانی که ایشان در آثار خود به کار برده، پرسید. مهندس نقره کار در پاسخ ضمن اشاره به این که عالی ترین معماری مطلوب همین معماری آفرینش است، معماری کعبه را مصداق همه زمانی و همچون سلول بنیادی معماری از دید قران نامید. وی ثبات، وحدت و آرامش را از جمله ویژگی های معماری کعبه معرفی و کعبه را معماری مناسب تفکر و انسان شدن انسان نامیده و سکون آفرینی و آرامش بخشی و وحدت آن را مصداق عینی معماری انسانی دانست. مهندس نقره کار در انتقاد از برخی معماران اماکن مذهبی امروز کشورمان به این نکته اشاره کرد که برخی از معماران امروز فرق نمایشگاه و نیایشگاه را درک نمی کنند و تفاوتی بین سیری در آفاق با سیری در انفس قایل نیستند. این استاد دانشگاه در نقطه مقابل معماری انسانی کعبه، معماری سه گانه جمرات را به عنوان سلول های بنیادی معماری ضد انسانی معرفی و تکثر، نسبیت و نمایشگرانه بودن را به عنوان ویژگی های نمونه ای معماری ضد انسانی ذکر کرد.

بخش دیگری از بحث برنامه اختصاص داشت به رابطه معماری ایرانی با معماری اسلامی؛ و نقشی که معماری اسلامی در تکامل معماری ایران پیش از اسلام بر عهده داشته. مهندس نقره کار با اشاره به تغییر آتشکده ها به مساجد در اوایل گرایش ایرانیان به اسلام ضمن اشاره به این واقعیت که مسلمین بر خلاف اغلب شاهان و سلاطین قبل از اسلام با کالبد و مصالح کاری نداشتند و به جای ویرانی و آتش زدن به تغییر کاربرد ساختمان ها اقدام کردند، تغییرات ایجاد شده را جزیی و در راستای جهان بینی اسلامی قلمداد کرد که اصالت را به هدایت انسان می دهد نه تزیینات و آرایه های ظاهری.

در پایان بحث مهندس نقره کار ضمن آرزوی اصلاح اساتید غرب زده دانشگاه ها؛ تحقیق و تبادل نظر اساتید درباره حکمت اسلام را زمینه ساز آینده ای بهتر در معماری این سرزمین دانست...

لینک دانلود برنامه